Sunday 29 August 2010

Ulaanbaatar, Mongolia

After a month visit I am back and here is some photos of Ulaanbaatar to see


Ж.Бямба, Эргэх хорвоогийн жам

Саяхан сарын хугацаагаар төрсөн нутагтаа очоод ирлээ.  Есөн жилийн дараа хийсэн аялал маань долоохон хоногийн өмнө дууссан юм.  Монголд байх хугацаандаа нэг их амрах тухай биш харин цаашид хийх судалгааныхаа ажилд хэрэгтэй ном худалдаж авах, таньж мэддэг хүмүүсээс аавынхаа тухай асууж лавлах гээд амрах чөлөө бараг гарсангүй. 

Энэ аяллын маань нэг зорилго бол Сэлэнгэпресс хэвлэлийн газрын ерөнхий редактор Ч.Наранцэцэгтэй уулзах явдал байсан юм.  Түүнээс тухайн хэвлэлийн газраас аавын гурван роман болох  Хорвоогийн Өнгө, Энэрэлгүй Хорвоо, Үнэний Хорвоо хэрхэн зарагдаж байгааг лавласан юм.  Романууд гайгүй зарагдаж байгаа, дахин хэвлэсэн тухайгаа ч хэлсэн.  Наранцэцэг номын дэлгүүрүүдээр орохдоо ном хэрхэн зарагдаж байгааг худалдагч нараас сураглахад, ихэнхдээ романуудыг мэддэг хүмүүс худалдаж авдгыг хэлж өгдөг гэж билээ.

Ч.Наранцэцэг

2006 онд Ч.Наранцэцэг миний ээж М.Сэндэнтэй гэрээ хийж аавын гурван романыг хэвлэх зөвшөөрөл аваад хэвлүүлжээ.  Түүний дурссанаар бол, Монгол орон нэг намын системд байх үед уншигчдын гар дээр очиж, тухайн үедээ бестселлер болж байсан номнуудыг дахин хэвлэж уншигчдын гарт хүргэх зорилготой гэнэ.  Ингээд миний ээжийг хэдэн сарын туршид ёстой л мөрдөн байцаагч шиг хайж байж олж авсан гэнэ билээ.  Наранцэцгийн уйгагүй эрэн сурвалжилсны хүчинд гурван хорвоо хэвлэгдэн уншигчдын гар дээр дахин очжээ.

Ж.Бямбын гурван хорвоо- Хорвоогийн Өнгө, Энэрэлгүй Хорвоо, Үнэний Хорвоо

Хорвоогийн Өнгө роман бол аавын бичсэн анхны роман байсан юм.  Я.Баатар ахын хэлснээр бол Улсын их Дэлгүүрийн зүүн талын номын дэлгүүрт очиход нь урт дараалал үүсэн дорхноо зарагдаж дууссан гэдэг.  Анх 1971 онд хэвлэгдэж, тухайн үедээ буруу үзэл суртал, өнгө мөнгөний хорвоог өөгшүүлсэн зохиолын тоонд орж, МАХН-ын бүгд хурлаар хүртэл нэр заагдан шүүмжлэгдэж байсан зохиол билээ. Энэ бол аавын анхны монголын утга зохиолын ертөнцөд тэсрэлт хийсэн анхны роман байсан юм. Үүн дээр нэмж хэлэхэд, анхны тууж болох Талын цэцэг нь Ардын хувьсгалын 40 жилийн ойд зориулан зарласан үргэлжилсэн үгийн бүтээлд шалгарч 2-р байранд орж байсан юм. Тэгвэл анхны роман нь уншигчдын дунд бестселлер болсон.

Энэрэлгүй Хорвоо роман 1980 онд 28 000 хувь хэвлэгдэж мөн адил эрэл сурал болдог номыг нэг байсан.  Тухайн үедээ 4 төгрөг 20 мөнгөөр зарагдаж байжээ.  Уг роман аавыг Москва хотын Горькийн нэрэмжит утга зохиолын дээд сургуульд суралцаж байхад хэвлэгдэж Улаанбаатарт байгаа биднийг хоёр жил тэжээсэн ном билээ.

Үнэний Хорвоо роман 1984 онд хэвлэгдэж аав бид тавыг \ээж, дөрвөн хүүхдээ\ номны мөнгө буусан гэж Москва ресторанд хоол идүүлснийг би санаж байна.  Уг номын мөнгөөр надад мөнгөн бөгж, хүзүүний зүүлт авч өгсөн нь одоо ч надад бий.

Үнэний Хорвоо роман хэвлэгдэхэд дахин бестселлер болсон юм. Бас ч үгүй тэр үедээ анх удаа монголын нийгэмд оршиж буй бэртэгчин, зальжин, хүүхэн эргүүлсэн, мөнгөний төлөө явдаг сайд нарыг шүүмжилсэн роман болж НТХ-ны тогтоолд орж, "Үнэн" сонин тус романы тухай шүүмж бичих даалгаврыг утга зохиолын шүүмжлэгч нарт өгч байсан зохиол юм.


Зүүн гараас: С.Байгальсайхан, Д.Цэдэв, ээж, Ч.Наранцэцэг, би

Тухайн үед Монголын Зохиолчдын Холбооны дарга байсан Д.Цэдэв ахын яриагаар бол Барилгын Яамныхан Намын Төв Хороонд гомдол гаргахдаа, манай яамны сайдын өрөөг яг биччихсэн байна гэсэн гэдэг.  Уг романд Барилгын яамны орлогч сайд Мондоон, түүнийг хүрээлэн буй бялдууч нарын тухай гардаг юм.  Уул нь орлогч сайд биш жинхэнэ сайдын тухай бичих гэхэд нь төрийн сайд намын үзэл сурталд таараагүй үйл хийж болохгүй гэж хэлүүлээд аав романдаа орлогч сайдын дүр бүтээжээ.  Д.Байгальсайханы \Улаанбаатар Их Сургуулийн захирал\ дүгнэлтээр бол уг роман аавын гурван хорвоогоос үг хэллэг, найрлагын хувьд хамгийн сайн болсон гэж надад хэлсэн.  Иймээс аавын романууд монголын уран зохиолын ертөнцөд том байр эзлэдэг юм.

Энэ роман хэвлэгдэн гарсны дараа сайд, дарга нарын гол дүрийг Д.Гармаагийн "Зааны ясан өргөө", Доржготовын "Тэнгэр дуугарахын өмнө" зэрэг романууд бичигдэх боломж олд

Шинэ онд Сэлэнгэпресс хэвлэлийн газар аавын Заяа Тавилан романыг хэвлэх гэж байна.  Уг романд Эрдэнэт хотын бүтээн байгуулалтанд оролцож залуучуудын амьдралыг харуулсан байдаг юм.  Аав романаа Учралт Хорвоо гэж нэрлэх байсан боловч найз нар нь "Чи дандаа л Хорвоотой нэр өгч байх юм гэж" ятгаснаар Заяа Тавилан гэдэг нэртэй хэвлэн гаргаж билээ.  1989 онд энэ роман хэвлэгдэхэд нилээд хэдэн Заяа, Тавилан нэртэй номнууд хэвлэгдэж гарахад аав бухимдуухан байсан юм.  Ямар сайндаа л өөрийнхөө бодож явсан нэрээ л өгдөг байж гэж халаглаж байхав дээ.

Заяа Тавиланд хорвоотой нэр оноосон оноогоогүй аавыг хүмүүс аль хэзээний "Хорвоо Бямба" гэж дууддаг болчихсон байсан үе л дээ.  Өөр нэг "хорвоо" гарчиггүй өөр нэг роман бичсэн нь Их Аяныхан байлаа.  1977 онд хэвлэгдэн гарч уншигчдын дуртай нэгэн роман болж чадсанаар барахгүй, тээврийн жолооч нарын тухай бичсэн анхны томоохон бүтээл болсон юм.  Ч.Давгадорж ах, энэ романыг ажилчин ангийн дүрийг бүтээсэн чанартай зохиол болсон гэж үнэлсэн.
Аав минь амьдралдаа таван роман бичсэнээс 2 нь тухайн үедээ маш том шуугиан тарьж, бусад гурав нь бестселлер болж байсан юм. Үүгээрээ ч Зуун дамжигдан уншигдаж буй романы тоонд орж, аавын монголын уран зохиолын түүхэнд оруулсан хувь нэмэр нь одоогоор бага ч болов бичигдэж байна.

Tuesday 24 August 2010

Eating out in Ulaanbaatar, Mongolia

After spending a month in Mongolia I am back home and recovering from jet lag.  Too much development was going on in Ulaanbaatar and everything seemed concentrated in the centre.  Building sites were everywhere, without many cranes or modern machinery but still making slow progress with bare hands and hammers.  It was incredible how much dust and smoke filled the air to breathe.  As you can see, safety equipment was also considered unnecessary.


Too many cars were on the streets but not many roads have been built after all.  Every day there were traffic jams all over the city.  One rainy evening we sat in a traffic jam for an hour with empty stomachs and crying babies.  If there had been no traffic we would have spent only 15 min to reach our destination.  That was really awful and it was the worst experience of our stay in the city because as well as the rain our taxi was very old and filthy. One afternoon I went for a ride for four km and back wearing white trousers and after coming back home I had to change my clothes. In Ulaanbaatar any small car could be a taxi. 


Enough about my bad experiences.  After all it was good trip back to my native country.  Ulaanbaatar has plenty of places to eat; the only question was which one had good food.  The Grand Khaan Irish Pub was our first stop to have lunch.  I am not sure that we ate or drank anything Irish but sitting outside and watching people passing by on the street was great.  It is centrally located and the roof top is better to enjoy meal.  If someone needs more privacy they could use many of the private rooms and a ger for a bit more than €10 per hour extra .

The Monet restaurant in the city centre, located on the 17th floor, was a good place not only to eat but also to look over the city around almost 270 degrees.  There are no paintings but only big windows to look through.  I managed to eat there three times not because I liked the place so much but because I needed to take my sister with her daughter for lunch and my mum with my father's friends for dinner. 

The Mongolian Parliament in the background

Many restaurants do not have separate rooms for non smokers and smokers.  This restaurant was only for non smokers.  But in its Sky Lounge bar next door, customers who can see the south of the city have to sip their drinks together with smoke.

The Arte restaurant in the 3rd district was great place to have dinner too.   Very well decorated with modern paintings and with lots of plants, this restaurant had excellent food and service.  I really tried to go there again but did not have time.  None of the other restaurants had given me a better impression than this one.  We had a great evening despite our hour long traffic jam to get there.  Our evening started with Ulaanbaatar's Evening song and ended with it.  This song is a very popular one among Mongolians. 



Children enjoyed music played by Orkhon, my youngest (Darling Daughter 2) was really happy.  After every performance she was cheering and clapping her hands.  


After many songs he played Mongolian children's song.  DD2 was very happy to hear it.


Another great evening was spent with friends at the Ikh Mongol pub and restaurant. I think the former book shop was made into a restaurant.  This was a big place like Grand Khaan with inside and outside sitting areas, modelled on a German beergarden.  Short summer months give plenty of nice evenings to enjoy having meals and drinks outside.  When we arrived in Ulaanbaatar the days were hot, about 30 degrees, but evenings became cooler and night life was in full swing.

I have to mention the Veranda, Silk Road, Thai and Ivy restaurants and Brauhaus pub. Almost all of these restaurants had a foreign shefs, a very fashioable to atract customers, and some of their waitresses did not speak Mongolian in my surprise.  I was invited to or chose these places to eat because all of them had wi-fi, which was great for me to browse the net and get some information from my friends through my emails and Facebook.   


Monday 2 August 2010

In Mongolia

I am in Mongolia and spending my days running around and trying to find my old places where I used to live or work.  Ulaanbaatar has changed a lot and it feels like a confused city.  Too much development and there is no city plan at all. 

For 1 euro I can ride taxi for 4 km, I think it is quite a good rate.  There is an official taxi company but any car except jeeps could be my taxi.  The capital itself is loaded with jeeps, Land Cruiser, Hummer, Pajero, Patrol, Range Rover etc. My family Toyota RAV4 seems like a little car amongst big ones.  Every 4 or 5th car is a big jeep. 

I will try to put some photos soon when I can have time to write about my trip.  Apparently, we went to country side and happiness for people who lives in cities there.  Steps, no development, nature!

My DD1 likes to be here and she asked to stay here and live.  But I am already counting my days to go back to home.  Although I thought this way but I am still happy to be here for a little while.

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails